Het bieralfabet

Als je straks je bierkaart gaat vullen, dan kun je zelf de naam voor je biertype kiezen. Dat valt nog niet mee, vooral omdat veel moderne brouwers kiezen voor allerlei hybride soorten. Op die manier ontstaat er welhaast een oneindig pallet aan biersoorten. Brouwerij De Molen lost dit op door –ish achter een bierstijl te zetten. Niettemin is er vaak wel een overheersende stijl en voor je bierkaart is het handig om dat aan te houden. We hebben hier 20 stijlen opgenomen, maar zoals gezegd kun je steeds preciezer definiëren. Als je een pilsachtig bier bovengistend maakt, dan noem je het Kölsch. Verwant aan de saison is het Bière de Garde en als je witbier mengt met rood fruit krijg je Rosébier. Het is aan jou hoever je hierin wilt gaan bij het omschrijven van de bierstijlen op jouw kaart. Mijn tip is om het simpel te houden en in de bierbeschrijving dingen beter te omschrijven.

Zoals je zult zien hebben we ook cider opgenomen in de lijst, hoewel dit strikt genomen geen bier is. Bier wordt immers gebrouwen van graan en cider van appels. Maar het wordt wel gebrouwen. Een ander soort verfrissing die dreigt populair te worden is Hard Seltzer. Dit is bronwater met alcohol en een fruitsmaakje. Kun je ook opnemen op de bierkaart natuurlijk. Tenminste als je niet vindt dat die dan teveel ‘verwaterd’.

Alcoholvrij, -arm

Steeds populairder en steeds beter. Brouwers worden almaar beter in het brouwen van bier met geen tot weinig alcohol. Alcoholvrij wil zeggen dat er minder dan 0,1% alcohol in je bier zit en dat is echt verwaarloosbaar. Heeft je bier meer dan 0,1% en minder dan 1,2% alcohol, dan mag je het in Nederland alcoholarm noemen. Dat verschilt overigens per land, zelfs in de Europese Unie.

Amber

Amber bier is simpelweg vernoemd naar de kleur van het bier: amber. Amber bier heeft als kenmerk dat het fruitiger smaakt dan pils, omdat het een van de bovengistende bierstijlen is. Daarnaast wordt het mout ook lichtelijk gebrand, waardoor de smaak naar karamel neigt. Amber bier wordt ook wel Belge Spéciale genoemd en een bekende brouwer is Palm. Varianten zijn de Irish Red Ale en American Amber Ale.

American Pale Ale

De American Pale Ale is de Amerikaanse interpretatie van de klassieke Engelse stijl. De Amerikaanse variant wordt gekenmerkt door bloemige en fruitige aroma’s, afkomstig uit de Amerikaanse hopsoorten. Het bovengistende bier heeft een medium tot hoge hopbitterheid, de moutigheid is medium tot laag.

Bo(c)kbier

Bokbier is in Nederland een seizoensbier. Het wordt gebrouwen in de varianten Lentebok en Herfstbok. De meeste mensen zullen de naam bokbier associëren met de herfstbok. Van oorsprong een ondergistend bier met wat meer alcohol, hoewel je tegenwoordig ook vaker bovengistende bokbieren ziet. De herfstbok is roodbruin van kleur, terwijl de lentebok goudkleurig is. In Duitsland, het land van oorsprong, wordt bockbier trouwens het hele jaar door gebrouwen.

Cider

Strikt genomen heeft cider niets te zoeken in dit rijtje, omdat het gebrouwen wordt van appels en niet van graan. Toch vind je het terug op de meeste bierkaarten en in Engeland en Ierland wordt het ook zeker als bierkaartwaardig gezien. Cider varieert van droog tot zoet en is licht sprankelend en fris. Bijkomend voordeel sommige mensen: cider is van nature glutenvrij.

Ook jouw bierkaart online?

Wil jij ook een mooie interactieve bierkaart voor jouw café? Bekijk hier de demo →

Dubbel

Dubbel bier is de eerste in de reeks van abdijbieren, naast tripel en quadrupel. Het bier heeft haar naam te danken aan de hoeveelheid mout die gebruikt wordt om te brouwen. Dit is meer dan bij andere speciaalbieren. Het zorgt er onder andere voor dat er een hoger alcoholpercentage ontstaat dan bij andere bieren. De smaak van dubbel bier proeft vaak een beetje geroosterd en karamelachtig.

Geuze Lambiek

Het zuurste speciaalbier uit dit rijtje is de Geuze Lambiek. De zure smaak van het speciaalbier komt door de spontane gisting en overjarige hop, wat zorgt voor een minder bittere smaak. Deze bierstijl kan wat weghebben van champagne, sherry of cider. Oude en nieuwe Lambiek wordt met elkaar vermengt om een optimale balans tussen smaak en gisting te creëren. Het kan zelfs nog jaren duren voordat een Geuze Lambiek gebotteld kan worden. Het brouwsel moet namelijk ook voor langere periode rusten in houten vaten.

Interessant om te weten is dat er strikte regels zijn verbonden aan het brouwen van Geuze Lambiek, in vergelijking met andere bierstijlen. Zo is er de Hoge Raad voor Ambachtelijke Lambiekbieren opgericht om het speciaalbier te beschermen tegen namaak in landen lid van de Europese Unie.

IPA

IPA (voluit India Pale Ale) heeft haar ontstaan te danken aan het imperialisme uit de 17e eeuw. De Britten misten hun eigen bier tijdens hun verblijf in India en zijn toen gaan experimenteren om hun bier toch aan de andere kant van de wereld te krijgen. Het uiteindelijke resultaat was IPA, een bier met een hoge dosis hop om de houdbaarheid te verlengen.

Wanneer je een IPA proeft, merk je dat het bier veel bitterder is dan andere speciaalbieren. Dit is mede dankzij de hop die is toegevoegd. Daar staat tegenover dat bieren van deze bierstijl ook veel fruitiger ruiken. Dit komt omdat hop eigenlijk een bloemsoort is, en er aroma’s in de bloem zitten die vrijkomen als je de hop kookt.

Kriek

Kriek bier is een combinatie van Lambiek en kersen. De bierstijl is ontwikkeld om de zure smaak van Geuze Lambiek te neutraliseren door het toevoegen van fruit, kersen om precies te zijn. De kersen (in het Vlaams kriek genoemd) worden toegevoegd aan de Lambiek als het bier op vat wordt gezet. Zo krijgt het mengsel genoeg tijd om rustig tot de goede smaak te komen. Om dit proces te versnellen wordt nog weleens siroop toegevoegd in plaats van echt fruit. Mocht er wel echt fruit gebruikt worden, tegenwoordig worden niet alleen kersen gebruikt als basis voor de fruitsmaak. Ook andere fruitsoorten, zoals perzik, worden verwerkt in kriek bier.

Pale Ale

Pale Ale was een term die werd gebruikt voor bier dat gebrouwen werd van mout gedroogd met kolen. Kolen werden voor het eerst gebruikt voor het roosteren van mout in 1642, maar het was pas rond 1703 dat de term pale ale voor het eerst werd gebruikt. Pale Ale, ook wel ‘Bitter’ genoemd is een bovengistend bier. Doordat er bij het brouwen van Pale Ale relatief veel lichte moutsoorten worden gebruikt heeft het bier een lichte kleur (Pale in het Engels). Het alcoholpercentage van deze bieren ligt meestal rond de 5%.

Pils

Pils (ook wel pilsener of lager genoemd) wordt vaak omschreven als normaal bier. Dit is ook niet zo gek, aangezien pils een van de meest gedronken bierstijlen is. De eerste pils werd gebrouwen in 1842 in Tsjechië, in het stadje Pilsen. De bierstijl is ook vernoemd naar deze plaats. Pils wordt gebrouwen op basis van ondergisting, terwijl andere bierstijlen vaak bovengistend worden gebrouwen inclusief smaakmakers (bijvoorbeeld kruiden). Pils proeft daardoor vaak wat neutraler dan andere speciaalbieren.

Porter

Porter bier kent haar oorsprong uit Engeland, toen arbeiders tijdens de industriële revolutie behoefte hadden aan een sterker en voedzamer bier na een dag hard werken. Porter is herkenbaar aan haar donkere, bijna zwarte kleur. De kleur wordt gecreëerd door het gebruik van de bruine geroosterde mout. Je zult dit ook terug proeven bij deze bierstijl.

Quadrupel

Quadrupel is de zwaarste abdijbier van allemaal. Er is meer graan toegevoegd dan andere trappistenbieren, waardoor er een zwaarder alcoholpercentage ontstaat. Alcohol wordt gevormd uit de eiwitten die in graan zitten. Naast het extra graan, worden er ook meer ingrediënten dan normaal toegevoegd aan deze bierstijl. Het resultaat is dat er een complexere (zoetere) smaak ontstaat. Je proeft vaak een combinatie van karamelsmaak en vruchten. Deze smaken komen nog sterker naar voren, omdat er minder hop is toegevoegd dan bij andere speciaalbieren.

Als het bier gebrouwen is, zijn we eigenlijk nog niet klaar met het proces. Kenmerkend voor quadrupel speciaalbieren is dat het nog op fles gerijpt wordt. In de fles gaat het bier verder met vergisten en kunnen er nog meer complexe smaken ontstaan.

Radler

Radler bestaat voor de helft uit bier en de andere helft uit limonade. Hiervoor wordt meestal citroenlimonade gebruikt. De limonade wordt tegenwoordig ook gemengd met alcoholvrij bier, waardoor je een geheel alcoholvrije variant krijgt. De naam komt van Fahrradler (fietsers), die naar verluid aan het begin van de vorige eeuw dit drankje zijn gaan drinken als verfrissing na een fietstocht.

Saison / Farmhouse Ale

Saison bier (‘seizoen’ vertaald vanuit het Frans), heeft haar naam letterlijk te danken aan de seizoenen. Brouwerijen van saison bier waren vaak onderdeel van boerderijen. Een deel van de oogst van deze boerderijen werd gebruikt om in de winter bier te brouwen. Zo konden de boeren hun werk verspreiden en opbrengsten verhogen. Het is dan ook niet zo gek dat saison ook bekend staat als farmhouse bier. Saison bevat meer hop om de houdbaarheid te verlengen tot en met de zomer. Zo konden de boeren het bier drinken tijdens hun werk, aangezien saison ook erg dorstlessend is. Saison heeft ook als kenmerk dat het droog en koolzuurrijk proeft, het heeft een beetje weg van een Gueuze Lambiek.

Stout

Wie aan een donkere bierstijl denkt, denkt aan stout. Hoewel het bekendste biermerk van stout (Guinness) uit Ierland komt, begint de geschiedenis van stout bier in Engeland tijdens de 18e eeuw. Men ging experimenteren met porter bieren en er ontstond stout. Het woord ‘stout’ is letterlijk vertaald uit het Engels: stevig, sterk en flink. Dit past perfect bij het bier. Niet alleen heeft stout bier een hoger alcoholpercentage dan andere bieren, stout bier heeft ook vaak een goede body en proeft romiger. De volle smaak komt naar voren, doordat het bier gebrouwen wordt met donkerbruin geroosterde graan. De donkere graan zorgt er niet alleen voor dat de kleur van stout bier bijna zwart is, ook proef je tinten van chocolade, koffie en karamel.

Tripel

Het tweede speciaalbier in de reeks van abdijbieren is de tripel. De eerste tripel werd door Westmalle in 1935 uitgebracht. Hoewel er tegenwoordig vele tripels op de markt gebracht zijn, wordt de Westmalle Tripel nog vaak als leidraad gebruikt.

Tijdens het brouwen van tripel bier is er meer graan toegevoegd, waardoor het speciaalbier hoger in alcoholpercentage is dan dubbel bier. Het zorgt er tevens ook voor dat tripel bier wat zoeter van smaak is. De zoetigheid wordt in balans gebracht met de kruiden, hop en mout.

Weizen

Weizen bier kent haar oorsprong in Duitsland, Beieren om precies te zijn. De vorsten uit die periode (16e eeuw) richtten het Reinheitsgebot op, een soort regelgeving waar weizen (Duits voor tarwe) bieren officieel aan moesten voldoen. Zo moet nog steeds een weizen bier voor 50% uit tarwe bestaan en mogen er geen andere ingrediënten toegevoegd worden behalve water, hop en gist. Dit houdt in dat er dus ook geen extra kruiden of fruitextracten toegevoegd mogen worden. Ondanks dat er maar 4 ingrediënten toegestaan zijn, kun je vruchten en of kruiden ruiken. Deze aroma’s zijn enkel vrijgekomen tijdens de gisting.

Witbier

Witbier wordt vaak gezien als ideaal zomerbiertje. Dat is ook niet zo gek. Witbier bevat namelijk weinig hop en heeft vaak (naast hop, water, gist en graan) als hoofdingrediënten sinaasappelschil en koriander. Je zult merken dat witbier daardoor wat frisser en makkelijker weg te drinken is met het warme weer in vergelijking met andere bierstijlen.

Men is vaak nog in discussie waar de naam witbier vandaan komt. Het meest voor de hand liggende antwoord lijkt natuurlijk de kleur. Witbier is van zichzelf erg licht en heeft slechts een EBC van 5 tot 8. EBC geeft de kleurcode van bier aan, met een schaal tussen de 1 en 79. Anderen zijn juist van mening dat de naam witbier afgeleid is van het Oudnederlandse woord ‘weit’, dat tegenwoordig tarwe genoemd wordt. Door de jaren heen is de naam veranderd van weitbier naar witbier.

Zwaar Blond